недеља, 11. новембар 2012.

Miroslavljevo jevandjelje - najstarija srpska knjiga





Uploaded by

Miroslavljevo jevandjelje je najznacajniji i najstariji spomenik srpske pismenosti iz Xll veka, tacnije receno iz 1192. godine. Napisano je u slavu srpskog kneza Miroslava, brata Stefana Nemanje, koji je vladao do 1198. godine Zahumljem, danasnjom Hercegovinom.
Delo je dvojice pisara: dijaka Grigorija, koji je sem svojih kratkih zapisa pisao samo poslednje dve i po strane i vecinu jevandjeljskih zaglavaka i glavnog pisara, koji je radio sav ostali tekst i koji se, verovatno, zvao
Varsameleon. Pisano je na zahtev humskog kneza Miroslava, sina Zavide i brata velikog zupana Stefana Nemanje, koji je ovo jevandjelje namenio u cast izgradnje svoje zaduzbine, crkve Svetog Petra na reci Limu, u Bijelom Polju u Crnoj Gori.
Miroslavljevo jevandjelje je jedan od najraskosnijih i najdragocenijih rukopisa svoje vrste i najstarija srpska knjiga na cirilici. Knjiga u koznom povezu sa minijaturama i kaligrafijom izuzetne lepote pripada grupi prosvetljenih rukopisa posebne vrste i ikonografije nastale spajanjem elemenata sa Zapada [ Italije ] i Istoka [ Vizantije ].
Ovaj srednjovekovni rukopis neprocenjive vrednosti je gotovo potpuno sacuvan. Tokom otomanske vladavine bio je pohranjen u Manastiru Hilandaru na Svetoj Gori. Najverovatnije ga je u manastir Hilandar preneo Miroslavljev brat Stefan Nemanja kada se zamonasio.
Danas se cuva u Narodnom muzeju u Beogradu
svedoceci o burnoj, osam vekova dugoj istoriji rukopisa, koji je univerzalna bastina. Miroslavljevo jevandjelje je drugi po redu nas kulturni spomenik upisan u svetsko nasledje, nakon upisa celokupne arhive svetski cuvenog i genijalnog pronalazaca, istrazivaca i naucnika srpkog porekla Nikole Tesle.



Ostroski o 'Mirosavljevom Jevandjelju'

Visoko postovani srpski narode, dame i gospodo, braco i sestre, pomoz Bog!

Kada je srpska ruka ispisivala neprevazidjeno "Miroslavljevo jevandjelje" svi evropski vladari su se u to vreme potpisivali palcem desne ruke!

"Miroslavovo jevandjelje" je najznacajniji i najstariji spomenik srpske pismenosti iz XII veka, tacnije receno - iz 1192. godine.

"Miroslavovo jevandjelje" je napisano u slavu srpskog kneza Miroslava, brata Stefana Nemanje, koji je vladao do 1198. godine Zahumljem, danasnja Hercegovina.
"Miroslavovo jevandjelje" napisao je gresni dijak Gligorije na zahtev humskog kneza Miroslava koji je ovo jevandjelje namenio u cast izgradnje Miroslavljeve zaduzbine, crkve Svetog Petra na reci Lim, gde se danas nalazi Bijelo Polje u Crnoj Gori.

"M. J.", najstariji i najznacajniji srpski cirilicni rukopis u istoriji, zauzima jedinstveno mesto u svetskoj kulturi.

Inicijali, ljudske figure, fantasticne kombinacije zivotinja i biljaka, sto u pozlati krasi "M. J.", nisu poznati u svetskoj kulturi pre pojave "M. J.", a ni posle se nisu ponavljali ni kod jednog naroda na svetu, tako da je "M. J." jedinstveno i originalno u celoj istoriji svetske kulture i bez premca je dan danas, sto svedoci o nedosegnutoj srpskoj stvaralackoj visini u istoriji svestke kulture. Drugim recima receno, "M. J." predstavja vrh svetske kulture u istoriji.

"Miroslavovo jevandjelje" preneto je iz Hercegovine u manastir Hilandar na Svetoj Gori, u Grckoj. Preneo ga je Miroslavljev brat Stefan Nemanja kada se zamonasio, u kojem se, prethodno, zamonasio njegov sin Rastko, danas poznat kao vrhovni srpski svetac - Sveti Sava, koji je ispunio biblijski zavet da sin postane otac svom bioloskom roditelju.

U manastiru Hilandar "Miroslavovo jevandjelje" ostalo je neotkriveno sve do januara 1845. godine. U januaru 1845. godine, dakle posle sedam vekova, u bogatoj srpskoj nacionalnoj biblioteci, Carskoj Lavri u Hilandaru. "Miroslavovo jevandjelje" primetio je ruski arhimandrit, kasniji Vladika kijevski - Porfirije Uspenski.

Porfirije Uspenski bio je zadivljen lepotom i visokim umetnickim dometom "Miroslavljevog jevandjelja", tajno je isekao jedan list (folio 166) i preneo ga tajno u Rusiju, gde se i dan danas cuva taj originalni list - u Publicnoj biblioteci "Saltikova-Scedrina" u Petrogradu.


Tako dolazimo do najcudnijeg paradoksa: zahvaljujuci jednoj obicnoj ruskoj kradji iz najstarije srpske cirilicne knjige, srpska visoka kultura penje se u vrh svetske kulture!

Srbe su i pre toga drugi pljackali i krali i Srbi su opet bili sve bogatiji. Posle ove kradje iz najstarije srpske cirilicne knjige srpska kultura postala je jos bogatija. Naime, tada su se za "Miroslavovo jevandjelje" zaintersovali svi ondasnji vodeci lingvisti: ruski, nemacki, francuski, poljski, engleski, a Amerikanci tada nisu ni znali sta je lingvistika, niti sta je svetska kultura, mada, ruku na srce, Amerikanci to ne znaju ni dan danas!

Posle ove ruske kradje iz najstarije srpske cirilicne knjige, priredjena je u Kijevu 1874. godine, dakle posle 28 godina, velika svetska arheoloska izlozba.

Na toj izlozbi nasao se i ukradeni list iz "Miroslavovog jevandjelja". Ovaj ukradeni list iz "Miroslavljevog jevandjelja" na arheoloskoj izlozbi u Kijevu 1874. godine fotografisao je akademik dr Stojan Novakovic, koji je tada bio upravnik Narodne biblioteke u Begradu.

Tada je u Beogradu ovo otkrice primljeno kao senzacija prvog reda.

Srpska pravoslavna crkva (SPC) i svi srpski naucnici tog doba tada su izvrsili pritisak na mladog Kralja Aleksandra Obrenovica i Kralj je morao da poslusa glas savesti probudjenog naroda, posetio je Manastir Hilandar, poklonio je Manastiru ogromnu sumu novca, obnovio zapusteni Manastir i monasi su u Hilandaru, uz suze i molitve, na Vaskrs 1896. godine, poklonili Kralju najvredniju relikviju - "Miroslavovo jevandjelje".

Vec sledece godine, dakle 1897., akademik dr Ljubomir Stojanovic, jedan od najcuvenijih srpskih filologa, u Becu je objavio fotolitografsko izdanje "Miroslavovog jevandjelja".

U Becu su "Miroslavovo jevandjelje" fotografisali i za stampu pripremili: Carski i kraljevski dvorski umetnicki zavod "Angerer und Geschl" i Carska i kraljevska i univerzitetska stamparija "Adolf Holzhausen".
Izdavac je bio Kralj Aleksandar Obrenovic, a priredjivac dr Ljubomir Stojanovic, koji je tada u Becu ziveo u devetoj beckoj opstini Wazag.
"Miroslavovo jevandjelje" tada je u Becu stampano u svega 300 primeraka koji su poklonjeni svetskim kraljevskim i carskim dvorovima i najznacajnijim svetskim nacionalnim institucijama.
Tada srpska kultura dobija veliki publicitet u celom svetu i svuda se govori i pise da pored: grcke, rimske, ruske, francuske, germanske, engleske kulture, Evropa postaje bogatija za jos jednu staru kulturu, za neprevazidjenu srpsku kulturu kroz "Miroslavovo jevandjelje". Tada srpska nacionalna kultura postaje priznata i visoko postovana u celom svetu!

Originalno "Miroslavovo jevandjelje" dr Ljubomir Stojanovic iz Beca vraca u Beograd i ono je 1897. godine smesteno u sef Kralja Aleksandra Obrenovica.

Medjutim, u majskom prevratu, kada je ubijen Aleksandar Obrenovic i kada je na srpski presto dosao Petar I Karadjordjevic, odjednom se gubi svaki trag "Miroslavovom jevandjelju" sve do 1915. godine, sto je dobilo izuzetan publicitet u ondasnoj srpskoj stampi. "Miroslavovo jevandjelje" pronadjeno je 1915. godine, u vrtlogu I svetskog rata i bilo je potpuno ocuvano u Raskoj.

Tada ova srpska nacionalna relikvija dozivljava sudbinu celog srpskog naroda. Zajedno sa Kraljem, kraljevskom vladom, vojskom i velikim delom srpskog naroda, "Miroslavovo jevandjelje" se seli u Kosovsku Mitrovicu, zatim u Pec, posle u Podgoricu, zatim u Skadar, San Djovani di Medu, zatim u Brindizi, posle na ostrvo Krf, gde je izbegla kompletna srpska kraljevska vlada, vojska i narod, a vec 1918. godine narod je sa "Miroslavljevim jevandjeljem" otvorio cuveni Solunski front, porazio silnu Austro-ugarsku imperiju i trijumfalno se vratio u Beograd sa "Miroslavljevim jevandjeljem" u rukama i svim srpskim srcima, sto je ceo slobodarski svet pozdravio sa divljenjem srpskom junastvu, kulturi, dostojanstvu, casti i postenju.

Medjutm, posle I svetskog rata "Miroslavovo jevandjelje" jos jednom zajedno strada sa celim srpskim narodom.

Hitlerovim napadom i bombardovanjem Beograda i ostalih srpskih gradova (ali ne i hrvatskih i slovenackih!), srpski narod se prvi u Evropi dize na ustanak protiv Hitlera 13. maja 1941. godine pod komandom Vozda III srpskog ustanka Dragoljuba - Draze Mihailovica.

Istovremeno srpski narod krije svoju nacionalnu relikviju, krije "Miroslavovo jevandjlje" po sumama, manastirima, brdima, nedostupnim klisurama. Tako je "MIroslavovo jevandjelje" 1941. godine preneto iz Beograda u Uzice, odatle je tajno preneseno u Manstir Raca na Drini, a 1943. godine iz ovog Manastira "Miroslavovo jevandjelje" preneto je nazad u Beograd, u muzej Kneza Pavla.

Posle ulaska ruskih komunistickih trupa "Crvene armije" u Beograd, Josip Broz je saznao da se u Beogradu cuva srpska nacionalna relikvija - "Miroslavovo jevandjelje". Tada je srbogladni srbozder Josip Broz trazio od ruskog marsala Tolbuhina da se unisti srpska nacionalna relikvija koje se zove "Miroslavovo jevandjelje" iz 1192. godine. Medjutim, ruski marsal Tolbuhin, iako je bio komunista, bio je daleko veci covek od diktatora Broza.
Tolbuhin je Brozu odgovorio da se on, iako komunista, klanja ovoj srpskoj svetinji i da treba da ga je sramota sto tako nesto od njega zahteva posto je Broza doveo na vlast na cevima ruskih tenkova. Brozu vise nije padalo na pamet da dira u ovu nacionalnu svetinju.
Uplasio se srbogladni srbozder najstarije srpske cirilicne knjige, ali je zato ovaj mrzitelj srpskog naroda kasnije celom srpskom narodu nasilno nametnuo latinicno pismo u cilju unijacenja srpskog naroda.

Pre 10 godina beogradski izdavac "Dosije" odlucuio je da stampa reprint izdanje "Miroslavovog jevandjelja"
Stampanje je pocelo u Italiji zato sto u Srbiji, zahvaljujuci sankcijama i katastrofalnoj ekonomskoj i privrednoj situaciji, nije bilo elementarnih uslova da se stampa ovo kapitalno delo na kvalitetnom i odgovarajucom materijalu koji bi reprodukovao originalni pergament u drvenim koricama.
U medjuvremenu Milosevicev rezim pokusao je da zabrani stampanje "Miroslavovg jevandjelja" Vlada Srbije vodila nekoliko godina sudski spor sa izdavacem i glavni i odgovorni urednik "Dosijea", gospodin Veljko Topalovic,, uspeo je na sudu da pobedi kompletnu Milosevicevu vladu i ceo njegov represivni aparat i posle toga Topalovic je odlucio da se "Miroslavovo jevandjelje" stampa na kraj sveta, u Johanesburgu, u Juznoj Africi.

Ovo kapitalno delo, ovaj najstariji i najznacajniji spomenik srpske pismenosti iz 1192. godine, stampano je u Johanesburgu na Vidovdan 1998. godine u svega 300 numerisanih primeraka.

Svi ovi primerci su podeljeni najznacjnijim licnostima i institucijama u savremenom svetu, a jedan primerak je poklonjem i mojoj malenkosti jer ja sam, zajedno sa mojom familijom, bio jedan od pokrovitelja stampanja reprint izdanja ovog najstarijeg i najznacajnijeg spomenika srpske pismenosti iz 1192. godine.

Hvala na paznji.
Izvor http://www.srpskadijaspora.info/vest.asp?id=2644




Uploaded by

Нема коментара:

Постави коментар

Напомена: Само члан овог блога може да постави коментар.