Sutra je pravoslavna Nova godina: Srbi slave Mali Božić-Vasiljevdan

Prema starom, julijanskom kalendaru kojeg se pridržava Srpska pravoslavna crkva, sutra počinje Nova godina, koja se u našem narodu naziva i Mali Božić.

Po julijanskom kalendaru, ušli smo u 2018. godinu, a srpska pravoslavna crkva i njeni vernici obeležavaju sutra tri praznika - početak Srpske nove godine, Obrezanje Gospoda Isusa Hrista i Svetog Vasilija Velikog.

Nova godina po starom kalendaru u Srbiji obeležava se onako kako se obeležava i Božić, jer je narod (društvo) bio vezan za prirodu i imanje i ritualima se orijentisao na dočekivanje Nove godine, odnosno, novog leta i vegetacije.
U vreme kada priroda miruje, bile su pojačane religijske aktivnosti pa su svi sitni rituali koje je narod primenjivao na Badnji dan i Božić sprovođeni i 13, odnosno 14. januara po novom kalendaru, odnosno za Novu godinu.

U narodu ćete i danas, pogotovo u selima, čuti da kažu da čekaju mali Božić. 

SVETI VASILIJE VELIKI - VREDNA PČELA CRKVE HRISTOVE

Sveti Vasilije Veliki jedan je od slavnih svetitelja koji je često nazivan "vredna pčela" Crkve Hristove. Bio je arhiepiskop kesarijski i u spomen na ovog velikog pobornika pravoslavlja, Crkva je sačuvala mnoga njegova bogoslovska, kanonska i apologetska dela kao i liturgiju nazvanu po njemu. Ova služba služi se deset dana u godini. Vasiljevdan se kod Srba slavi kao krsna slava, a kod Grka i Rusa kao imendan.

Kod Srba se povodom Svetog Vasilija priprema poseban kolač, pogačice od pšeničnog brašna - vasilica. Kod Grka je sličan kolač nazvan »vasilopita«. U srpskoj kneževini su u XIX veku ovoga dana održavane narodne skupštine, a u Hilandaru je običaj da biva godišnji sabor staraca.

 

PRAZNIK POSVEĆEN ISUSU HRISTU

 

Pored Nove godine i Vasiljevdana, Pravoslavna crkva 14. januara proslavlja i Obrezanje Gospoda Isusa Hrista. Osmog dana po rođenju, Hristos je po Mojsijevom zakonu, koji je važio za svu jevrejsku mušku decu, obrezan, pri tome je dobio ime Isus, kako je zabeležio evangelist Luka, a po čemu se i pridaje izuzetan značaj ovom datumu, tj. potvrđena je i Spasiteljeva čovečja priroda.

Srpska Nova 7526. godina

Međutim, ako ćemo "po babu i po stričevima", onda slavimo Novu 7526. godinu, koja je nastupila po srpskom, odnosno staroslovenskom kalendaru kojeg su se držali naši preci. Po ovom kalendaru Kosovski boj dogodio se 6897. godine, a Zakonik cara Dušana donesen je 6857. godine.
Kada sat sutra bude otkucao ponoć slobodno možete prvom do sebe čestitati srećnu Novu 7526. godinu!

Stari Sloveni su se za Novu godinu prisećali svojih bogova, a kalendar se računao od momenta kada su svet stvorili bogovi: Perun, Svarog, Stribog, Crnobog, Triglav, Dajbog, Jarovid, Svetovid, Morana, Vesna i Mokoša. Srbi su po nekim verovanjima najstariji narod na svetu, ali kalendar im sigurno nije najstariji.
Maje, Asteci, Kinezi, Vavilonci, Malajamci, Nepalci, Tamilci, pa i Rapa Nui narod sa Uskršnjih ostrva imaju starije kalendare od našeg. U Srbiji postoji udruženje Staroslavci koje još uvek poštuje običaje starih Slovena i koje verovatno jedino i dalje obeležavaju Novu godinu po tom kalendaru.
Moderna Srbija je, naravno, prihvatila Gregorijanski kalendar po kome vreme računa veći deo današnje civilizacije.

Mnogi običaji i obredi vezani su za Mali Božić koji se smatra završetkom božićnih svetkovina. U nekim krajevima Hercegovine sačuvan je običaj spaljivanja ostataka badnjaka, a u mnogim srpskim krajevima mesi se obredni hleb ili Vasilica.

 

Izvor: BKTVNews/pravoslavna nauka